Je bent eruit: je wil rechten gaan studeren. Maar dan nog ben je er niet helemaal. Want moet je nou HBO-rechten gaan doen of toch gaan voor de universitaire studie rechtsgeleerdheid? Beide studies verschillen inhoudelijk behoorlijk van elkaar en openen geheel andere deuren als het gaat om carrièremogelijkheden. Het is dus best een goed idee om wat langer stil te staan bij je keuze. Wat precies de verschillen tussen HBO rechten en WO rechtsgeleerdheid zijn, leg ik je hieronder haarfijn uit.
Extra handig: de auteur van dit artikel heeft een HBO-propedeuse in de rechten in de zak en heeft vervolgens zijn universitaire bachelor en master in de rechtsgeleerdheid behaald. Dit artikel is dus gebaseerd op de waarnemingen van een ervaringsdeskundige en gesprekken met praktijkjuristen!
1. Carrièremogelijkheden na je studie
Om te beginnen één van de allerbelangrijkste verschillen tussen HBO rechten en WO rechtsgeleerdheid: de mogelijkheden in je toekomstige carrière. Het zit als volgt. Wanneer je een universitaire master in de rechtsgeleerdheid behaalt, ontvang je na je studie het zogeheten civiel effect. Met deze graad heb je het recht om togaberoepen uit te oefenen, zoals advocaat en rechter. Civiel effect kan je alleen aan de universiteit behalen, waardoor je met alleen een HBO-studie dus nooit advocaat of rechter kan worden.
Wil je als HBO-afgestudeerde wel graag binnen de advocatuur of rechterlijke macht aan de slag gaan? Dan kom je vaak in een assisterende rol terecht. Denk bijvoorbeeld aan de functie van juridisch medewerker bij een advocatenkantoor of de functie van gerechtsjurist bij de rechterlijke macht. Dat haalt niet weg dat er genoeg banen zijn waar je als afgestudeerde HBO’er je eigen zaken mag afhandelen. Zo gaan veel HBO-rechten studenten na hun studie als jurist werken voor een verzekeringsmaatschappij, bank of de gemeente. Na een WO-studie kiezen studenten er vaak voor om advocaat of rechter te worden óf het bedrijfsleven in te gaan.
2. Verplichtingen en verantwoordelijkheden tijdens de studie
Aan een universiteit studeer je omdat je veel voldoening haalt uit het leerproces en je brein graag maximaal uitdaagt. Je wil niet alleen de werking van het recht leren, maar ook beter leren denken in het algemeen. Universiteiten gaan ervan uit dat je het écht voor jezelf doet en laten je dan ook bijzonder vrij. Dat betekent wel dat je verantwoordelijkheid moet nemen voor de voortgang van je eigen studie, want een ander gaat dat niet voor je doen. Je wordt bijvoorbeeld niet op de vingers getikt wanneer je alles colleges skipt of het nalaat om te studeren.
Een WO studie in de rechtsgeleerdheid brengt simpelweg weinig verplichtingen met zich mee, behalve het halen van tentamens. Dat is prettig voor wanneer je jouw studie vanuit jezelf serieus neemt, goed bent in individueel werken en sterk bent in het indelen van je eigen tijd en het stellen van prioriteiten. En over voor het beeld: het is niet gek om in een gehele week aan de universiteit slechts een paar uurtjes college te hebben. In sommige weken hoef je maar een middagje op de campus te zijn. Tóch hoor je naast de contacturen 40 uur te steken in zo’n studie en komt de rest van de week dus neer op zelfstudie. Soms tot honderden pagina’s en tientallen werkgroep-casus aan toe. Het is dus belangrijk dat je jezelf niet laat verleiden tot het doen van iets anders. Je moet discipline hebben!
Krijg je direct stress als je denkt aan verantwoordelijkheden, discipline en het indelen van je eigen tijd? En vind je het fijner om intensief en actief begeleid te worden, bijvoorbeeld door regelmatige tussentijdse evaluaties en deadlines? Dan is HBO-rechten misschien meer iets voor jou. Over het algemeen is het HBO een verlengstuk van de middelbare school, waardoor je bekende patronen opnieuw zal herkennen. Denk dan aan de aanwezigheidsplicht en kleinere klassikale colleges.
3. Hoeveelheid groepswerk
Een studie HBO rechten zit bomvol met groepsopdrachten. Wekelijks kom je veelvuldig met je studiegroepjes uiteen om te werken aan projecten. En daar leer je een hoop van. Zo leer je goed samenwerken en krijg je steeds meer gevoel voor hoe je met mensen om moet gaan. Vaak worden je groepsgenoten ook directe sparringpartners als het gaat om de stof voor tentamens. Op het HBO doe je het daarmee nooit alleen en dat kan leuk zijn en een hoop rust en comfort bieden.
Op de universiteit is dat echt wel anders. Je werkt praktisch nooit in teamverband en groepsprojecten zijn dan ook geen ding. In plaats van dergelijke projecten word je wel belast met het moeten schrijven van papers en essays. Dat heeft ook zo zijn voordelen. Eén van de voornaamste voordelen is dat je nooit afhankelijk bent van de inzet of capaciteiten van een ander. Jij draagt je eigen verantwoordelijkheid. Door naast je studie te participeren in verenigingen en commissies, zal je overigens niet snel het gevoel krijgen dat je niet leert werken in teams.
4. Theorie versus praktijk
Hierboven las je het al even: op een universiteit leer je vooral denken. Studeer je WO rechtsgeleerdheid, dan leer je specifiek denken binnen de kaders van ons rechtssysteem. Zo leer je niet alleen dát bepaalde regels en doctrines bestaan, maar ook vooral waarom. Dat blijft vaak echter toch behoorlijk vaag. Na je universitaire studie zal je het gevoel hebben veel te weten, maar gelijktijdig ook weinig. Een HBO studie leidt op voor de praktijk. Dat merk je aan de opzet van de vakken en toetsen. Een dergelijke praktische opleiding zorgt ervoor dat je na je studie het gevoel zal hebben al relatief veel te kunnen.
Aansluitend op dat laatste is één van de opvallendste verschillen tussen HBO rechten en WO rechtsgeleerdheid dat je op het HBO vaak verplicht stages moet lopen om je studie te halen. Op de universiteit mag je ook best een stage lopen, maar dat is in principe in je eigen tijd. Tijdens verplichte stages op het HBO, leer je al snel veel vanuit de praktijk. Wanneer je graag de handen uit de mouwen steekt en liever vandaag dan morgen bezig bent met de praktijk, gaat een HBO studie je misschien wel beter bevallen dan een universitaire studie. Maar vergeet vooral niet dat je op de universiteit vaak alsnog tijd kunt vinden om in je eigen tijd een stage te lopen. Het gebeurt ook geregeld dat studenten een tussenjaar tussen hun bachelor en master inplannen om in dat jaar zoveel mogelijk werkervaring op te doen.
Conclusie: verschillen tussen HBO rechten en WO rechtsgeleerdheid?
HBO rechten is een praktische studie die je nauw aan de hand houdt en goed voorbereid op de praktijk als jurist. Tijdens een studie WO rechtsgeleerdheid ervaar je veel vrijheid en weinig verplichtingen en word je vooral theoretisch en wetenschappelijk opgeleid. Bij het bekijken van de verschillen tussen HBO rechten en WO rechtsgeleerdheid, moet je jezelf vooral afvragen wat je na je studie wil doen en of je de discipline hebt om een universitaire studie af te ronden. Maar vergeet vooral niet: met beide studies lijn je jezelf op voor een prachtige loopbaan binnen een mooi vak. De keuze is aan jou!
desppj